Mannelijke blik in de bioscoop: zorgt het voor duizeligheid bij kijkers?

De mannelijke blik is vanaf het begin al overdreven aanwezig in de cinema. Hoewel de vooruitgang van het feminisme in de loop der jaren ongebreideld is toegenomen, is de mannelijke blik in de meeste films constant gebleven.

De mannelijke blik is in de cinema een manier om vrouwen als seksuele objecten te bekijken en af te beelden vanuit het standpunt van een cis-heteroseksuele man.

Waarom zijn mannelijke karakters de standaardinstelling?

De meeste films zijn historisch gezien volledig door mannen gemaakt. Bij het schrijven van een verhaal is het gebruikelijk dat je hoofdpersoon nadenkt over de identiteit van de auteur, wat resulteert in een oververtegenwoordiging van mannen als hoofdpersonen.

Doorgaans moet een vrouwelijk personage doelbewust worden opgenomen in een verhaal, wat de ontwikkeling van een verhaallijn vertraagt en zelfs kan tegenwerken. Dit gaat in tegen feministische idealen en vertraagt de vooruitgang van gelijkheid tussen mannen en vrouwen.

Vertigo (1958): een belangrijke boosdoener van de mannelijke blik

Films zoals Vertigo zijn klassieke voorbeelden van conformiteit met de mannelijke blik in de bioscoop. De hoofdpersoon, Scottie, wordt afgeschilderd als een nuchtere en manipulatieve man die problemen krijgt van de vrouwen in zijn leven.

Aan de andere kant wordt zijn ex-vrouw uitsluitend afgeschilderd als vergelijkbaar met een obsessieve en soms gekke moeder. Ondertussen is zijn geliefde Madeleine bedoeld als een mooie en mysterieuze, zij het ook gekke, vrouw wiens persoonlijkheid uitsluitend draait om haar uiterlijk.

Hoewel de mannelijke blik enigszins wordt gebruikt om het publiek af te leiden van haar manipulatie van Scottie, benadrukt het ook dat de enige manier om een man te kunnen beïnvloeden is door te pronken met haar uiterlijk. Deze focus op het uiterlijk van vrouwen belemmert niet alleen de voortgang van de verhaallijn, maar ook de verlossing van de boodschap in zijn geheel.

Het feit dat het deel van de film met Madeleine als centrale liefdesbelang een groot deel van de film in beslag neemt, ondanks het deel waarin Judy daadwerkelijk verantwoordelijk is voor de aflevering van het thema, belemmert de voortzetting van de plot en het thema.

Scottie's algehele obsessie voor Madeleine en haar uiterlijk - representatief voor de mannelijke blik - is in wezen de hele verhaallijn met weinig aandacht voor zijn vorige relatie of zelfs hem als personage.

De objectivering van vrouwen in deze film heeft niet alleen een negatieve invloed op de boodschap en karakterontwikkeling van de film, maar draagt ook negatief bij aan de samenleving.

Hoewel de film nog steeds een groot succes was en baanbrekend was in zijn filmtechnieken, introduceerde de film zelf een semi-nieuw filmgenre, maar helaas begon het genre door vrouwen te objectiveren en een patroon vast te stellen dat nog steeds in veel films bestaat.

Hoe ziet een film zonder mannelijke blik eruit?

In de cinema is de mannelijke blik een belemmering geworden voor de voortzetting van een verhaallijn en de ontwikkeling van het algemene thema, maar films zoals Fargo, die de mannelijke blik elimineren, blijken nog steeds even succesvol te zijn aan de kassa en succesvoller in de plotontwikkeling en thematische impact.

In tegenstelling tot het patroon dat Hitchcock heeft vastgesteld, zien films als Fargo helemaal af van de mannelijke blik en richten ze zich op de macht die vrouwen kunnen hebben als ze tot hoofdpersoon worden gemaakt, zonder dat het overweldigend feministisch is.

Een probleem dat veel films hebben als ze de mannelijke blik achter zich laten, is dat ze hun vrouwelijke personages buitengewoon mannelijk laten lijken en proberen de vrouwelijke aspecten van het personage helemaal te verbergen.

Een van de hoofdpersonages in Fargo is sheriff Marge Gunderson, die bedreven is in het oplossen van misdaden in het kleine stadje Brainerd, Minnesota. Hoewel bij haar beroepskeuze misschien wordt gedacht dat ze mannelijk is, maakt haar gedrag in combinatie met het feit dat ze zwanger is, haar ofwel te vrouwelijk ofwel te mannelijk.

Binnen het geslacht is binair ook een binair getal binnen mannen en vrouwen. Voor vrouwen is het binaire getal tussen vrouwen van moeder en niet-moederskant, waarbij niet-moederlijke vrouwen worden beschouwd als een soort valse vrouw.

Door de 'elite' van de vrouw te worden door een kind te baren en ook nog eens de hoogste rang te hebben binnen een door mannen gedomineerd beroep, balanceert Marge de rollen van hypermannelijk en hypervrouwelijk zonder al te sterk naar het een of het ander te neigen.

De mannelijke hoofdpersonen van de film laten ook de al te mannelijke kant zien van het mannelijke evenwicht tussen individu zijn en volgeling zijn. Er zijn slechts twee mannelijke personages die als individuen optreden, terwijl de rest als 'volgers' wordt beschouwd.

De schoonvader van Jerry Lundergaard, de rijke man waar Jerry geld van probeert te krijgen door twee mannen in te huren om zijn vrouw te ontvoeren, zou als een individu worden beschouwd, net als Carl Showalter, de belangrijkste man die hij inhuurt om zijn vrouw te ontvoeren. Carl schiet uiteindelijk Jerry's schoonvader dood, maar hij wordt uiteindelijk ook gepakt door sheriff Gunderson.

Hieruit blijkt dat Marge beschouwd zou worden als de 'alfamannetje' van de film, maar dat ze door haar zwangerschap ook als de ultieme vrouw wordt beschouwd. Deze tweedeling staat voor kracht in het vrouwelijke hoofdpersonage en zwakte in de mannelijke personages.

Gedurende de hele film waren er slechts zes vrouwen die een spreekrol hadden in de film. Hoewel dit voor Coen misschien antifeministisch lijkt, leek het alleen maar te profiteren van het feit dat de mannelijke blik overal afwezig was.

De meerderheid van de mannen in deze film gedroeg zich lang niet zo nuchter of intelligent als de vrouwen, waardoor de vrouwenrollen belangrijker leken voor het vervolg van de plot als geheel.

De zes vrouwen die een spreekrol hadden, zijn onder meer Marge, Jean Lundergaard, een tv-nieuwsverslaggever, en drie die in de seksindustrie werkten. Hoewel die drie vrouwen in een seksgerelateerd vakgebied werkten, leken de personages zelf niet geseksualiseerd te zijn. Ze worden gezien in gematigde kleding voor hun beroep en geen van de vrouwelijke personages lijkt make-up te dragen tot het punt dat dat merkbaar is voor het personage en niet alleen voor de camera.

Door de vrouwen voor te stellen als mensen die essentieel zijn voor de plot, zonder al te veel aandacht te besteden aan hun seksualiteit, zet Coen met succes de beweging van de plot en de verkondiging van de boodschap van de film voort.

Deze boodschap wordt geleerd vanuit de ervaringen van de mannelijke personages, namelijk Jerry en Carl. Ze laten zien wat de gevolgen zijn van egoïsme en hoe dat de mensen om hen heen beïnvloedt.

De meeste mensen waar Jerry om geeft, zijn uiteindelijk dood, ook al was hij van plan iemand in te huren om zijn vrouw te ontvoeren, zodat hij de helft van het losgeld van haar vader kon innen. Carl, de ingehuurde persoon, concentreerde zich uitsluitend op de beloning, ongeacht de kosten van het doden van de mensen die hem in de weg stonden.

Het elimineren van de mannelijke blik betekent effectievere verhalen

Het thema van Fargo is veel duidelijker dan dat van Vertigo, waar de mannelijke blik extreem aanwezig en overweldigend was voor de plot. Deze twee films zijn voorbeelden van hoe de mannelijke blik de betekenis van een film belemmert en dient vooral als afleiding wanneer vrouwelijke personages daadwerkelijk nuttig kunnen zijn voor de plot.

Door de mannelijke blik helemaal uit films te schrappen en in plaats daarvan vrouwelijke personages op dezelfde manier te gebruiken als mannelijke personages, als productieve elementen van een verhaallijn, kunnen filmmakers succesvoller zijn en kunnen hun films nauwkeuriger zijn en een afspiegeling zijn van de samenleving.

Als films zoals Fargo de mannelijke blik elimineren, zullen ze succesvol blijven aan de kassa en zelfs nog succesvoller in de plotontwikkeling en thematische impact in vergelijking met films zoals Vertigo die uitsluitend op de mannelijke blik vertrouwen.

Wat maakt een film feministisch?

Het is bewezen dat de mannelijke blik schadelijk is voor het gevoel van eigenwaarde van vrouwen, wat op lange termijn gevolgen kan hebben. Wanneer films eindelijk de mannelijke blik ontnemen, kan de samenleving de trend voortzetten en stoppen met hyperseksualisering van vrouwen.

Door de mannelijke blik te elimineren, wordt een film van nature feministischer, waardoor het aantal mensen dat van een film zal genieten groter wordt en de film meer sociale impact heeft.

Fargo is niet het enige voorbeeld van een echte feministische film zonder een feministische agenda, maar het is wel het meest effectief om de macht te tonen die een 'alfamannetje' vrouw kan hebben zonder dat het personage overseksueel wordt.

Wanneer filmmakers beginnen met het maken van films zonder een agenda te hebben, maar wel zorgvuldig blijven omgaan met het werk dat ze maken voor de samenleving, komen we een stap dichter bij de echte behandeling van vrouwen gelijk aan mannen.